đặc điểm của văn học việt nam trong nửa đầu thế kỷ 19 là

Hoàn cảnh lịch sử vẻ vang giai đoạn từ cuối thế kỉ XVIII cho tới nửa đầu thế kỉ XIX

- Đất nước đem dịch chuyển vì thế nội chiến phong loài kiến và bão táp trào lưu dân cày khởi nghĩa tuy nhiên đỉnh điểm là khởi nghĩa Tây Sơn.
- Chế chừng phong loài kiến lên đường kể từ rủi ro khủng hoảng cho tới suy thoái và phá sản.
- Khi trào lưu Tây Sơn suy giảm, triều Nguyễn Phục hồi chính sách phong loài kiến thường xuyên chế.
- Đất nước ở trước tác hại đánh chiếm của thực dân Pháp.

Đặc điểm của văn học tập nước Việt Nam nhập nửa đầu thế kỉ 19

- Văn học tập cách tân và phát triển vượt lên trên bậc, đó là giai đoạn cách tân và phát triển bùng cháy lưu lại bước trưởng thành và cứng cáp trọn vẹn của văn học tập trung đại nước Việt Nam, được ca ngợi là quá trình văn học tập truyền thống.
- Sự xuất hiện nay của trào lưu nhân đạo công ty nghĩa, quan tâm cho tới thế giới thông thường, lưu lại yêu sách quyền sinh sống, quyền hưởng trọn niềm hạnh phúc lứa song.
+ Nổi nhảy là khẩu ca yêu sách quyền sinh sống, yêu sách niềm hạnh phúc và đấu tranh giành giải tỏa thế giới, nhất là kẻ phụ phái nữ.
+ Những kiệt tác vượt trội là Chinh phụ dìm (nguyên tác chữ Hán của Đặng Trần Côn), Cung ân oán dìm khúc của Nguyễn Gia Thiều, thơ Hồ Xuân Hương, thơ Bà Huyện Thanh Quan, Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô gia văn phái...
+ Nguyễn Du với những luyện thơ chữ Hán và nhất là siêu phẩm Truyện Kiều là đỉnh tối đa của văn học tập trung đại nước Việt Nam.
+ Thơ văn Nguyễn Công Trứ, Cao vịn Quát... vẫn nối tiếp niềm tin nhân đạo truyền thống lâu đời tuy nhiên đôi khi phía nhiều nhập toàn cầu tình yêu riêng lẻ và ý thức cá thể của thế giới.
- Văn học tập cách tân và phát triển mạnh cả về văn xuôi và văn vần, cả văn học tập chữ Hán và chữ Nôm. Địa vị văn học tập chữ Nôm và những chuyên mục văn học tập dân tộc bản địa như thơ Nôm viết lách theo gót thể Đường luật, dìm khúc viết lách theo gót thể tuy nhiên thất lục chén bát, truyện thơ viết lách theo gót thể lục chén bát... được xác minh và đạt cho tới đỉnh điểm.
- Văn xuôi tự động sự chữ Hán cũng đạt được những trở nên tựu thẩm mỹ rộng lớn, đái thuyết chương hồi với Hoàng Lê nhất thống chí (Ngô gia văn phái); thể kí với Thượng kinh kí sự (Lê Hữu Trác), Vũ trung tùy cây bút (Phạm Đình Hổ)...

Các người sáng tác, kiệt tác vượt trội nhập giai đoạn cuối thế kỉ XVIII cho tới nửa đầu thế kỉ XIX

Cung ân oán dìm khúc - Nguyễn Gia Thiều

Cung ân oán dìm khúc hay gọi tắt là Cung oán là kiệt tác kiệt xuất của Nguyễn Gia Thiều, được viết lách bằng văn bản Nôm, bao gồm 356 câu thơ tuân theo thể tuy nhiên thất lục chén bát. 

Cung ân oán dìm khúc là bài bác ca bi tráng của những người cung phái nữ tài năng sắc, khi đầu được ngôi nhà vua yêu thương chuộng, ân ái rất là nồng thắm thắm thiết tuy nhiên chẳng bao lâu đã trở nên ruồng vứt. Tại nhập cung, nường xót thương mang lại thân thiết phận bản thân và ân oán trách cứ ngôi nhà vua bội ơn "chơi hoa mang lại rữa nhụy dần dần lại thôi". Cung phái nữ khát khao ham muốn "đạp tiêu xài chống tuy nhiên ra" nhằm quay trở lại với cảnh đời "cục mịch ngôi nhà quê" thuở trước, tuy nhiên nường vẫn nối tiếp bị kìm hãm nhập hoàng cung vàng son, nhập nỗi đau buồn thảm sầu và ân oán hờn hóa học chứa chấp. Cuối nằm trong, nường vẫn khát khao tạo nên những cuộc ân ái không nhiều Khi xưa "giọt mưa cửu hạn còn mơ cho tới rày", vẫn mong đợi được ngôi nhà vua đoái hoài cho tới nhập nỗi niềm vô vọng.
Cung ân oán dìm khúc là giờ đồng hồ thét ân oán hờn của một trang phái nữ lưu tố giác và phản kháng chính sách phong loài kiến tiếp tục ăn ở phũ phàng gian ác so với phẩm giá chỉ và những tình yêu nhập sáng sủa, cao quý của những người phụ phái nữ. Bài dìm còn minh chứng đã cho thấy "bọn đại quý tộc tiếp tục không thể tin vào đạo trị quốc ở trong nhà nho nữa".
Giá trị nghệ thuật: 
- Ngôn ngữ nhập Cung ân oán dìm khúc rất là tài hoa, đài những, tinh ma xảo và nhuần nhuỵ, sử dụng nhiều chữ Hán và kỳ tích, điển cố như: bão táp vàng hiu hắt, lạnh lẽo ngắt như đồng, thân thiết phù thế, hương thơm tục lụy, bùi nhùi phú quý, mồi nhử vinh hoa, cánh buồm bể thiến, hoa chúm chím kính chào, cợt đục ghẹt mai, thánh thót cung đàn, thủ thỉ giờ đồng hồ địch, nóng bức điệu, tái tê lòng, má hồng chon chót, lặng lẽ cái bóng, hồn bướm vẩn vơ, dế ran ri rỉ, quyên kêu sa sả...
- Câu thơ nhập Cung ân oán dìm khúc được gọt giũa mà đến mức tuyệt xảo, âm điệu khía cạnh và kinh hoàng, sử dụng nhiều ngoa ngữ; từng câu thơ như dao xung khắc đụng chạm nhập đá tạo nên tuyệt hảo quan trọng uy lực.
- Thể thơ tuy nhiên thất lục chén bát thực hiện mang lại giai điệu của Cung ân oán dìm khúc rất là réo rắt vì thế sự hòa thanh của nhì vần trắc ở nhì câu 7 (nghe gay gắt) và sự hòa ngừng ở nhì câu 6 - 8 (nghe êm dịu vơi hơn).

Xem thêm: các thể loại văn học

Chinh phụ dìm - Đặng Trần Côn

Chinh phụ ngâm, còn mang tên không giống là Chinh phụ dìm khúc là kiệt tác văn vần của Đặng Trần Côn, Thành lập trong vòng năm 1741 quá trình sơ kỳ Cảnh Hưng và về sau được rất nhiều người dịch đi ra thơ Nôm. Đây là ganh đua phẩm đa số viết lách theo gót lối luyện cổ, lâu năm 476 câu thơ.

Chinh phụ dìm đem mẫu mã là 1 trong những câu nói. độc thoại tâm tư tuy nhiên vai chủ yếu, cũng chính là vai độc nhất đứng đi ra độc thoại nhập truyện là 1 trong những người bà xã đem ck nhập cuộc trận đánh vì thế triều đình phong loài kiến đề xướng, kể về nỗi cực, nỗi đơn độc buồn tủi cần xa xôi ck.
Hoàn cảnh cuộc chiến tranh khốc liệt, ngôi nhà vua truyền hịch lôi kéo quý khách nhập cuộc chiến cuộc, nường chinh phụ tưởng tượng cảnh ck nường lên đàng phò vua canh ty nước, đi ra lên đường với quyết tâm giành một loạt trở nên trì dưng vua, kiêu hùng nhập cái chiến bào thắm đỏ ối và cưỡi con cái ngựa sắc white như tuyết.
Cuộc tiễn biệt đem lưu luyến kết thúc giục, người chinh phụ quay trở lại khuê chống và tưởng tượng đi ra cảnh sinh sống của ck điểm chiến địa. Những xúc cảm về một hình hình ảnh "lẫm liệt" của ck phút chia tay đã dần dần lờ mờ nhòe, thay cho thế nhập này đó là nỗi sợ hãi ngại kinh khủng về số phận của ck thân thiết mặt trận tàn khốc, ăm ắp oan hồn tử khí và niềm thống khổ tinh nguôi về thân thiết phận đơn cái của bạn dạng thân thiết.
Tâm trạng chán ngán Khi mò mẫm ck nhập mơ tuy nhiên mơ lại buồn rộng lớn, lượt giở kỷ vật của ck ngóng mò mẫm chút yên ủi tuy nhiên sự yên ủi chỉ le lói, thấy thân thiết phận của tôi ko vì thế chim muông, cây trồng đem song ngay lập tức cành. Người chinh phụ chán chường và vô vọng, không còn ham muốn thao tác, biếng lơi make up, ngày tối khẩn cầu ngóng được sinh sống niềm hạnh phúc nằm trong ck. Khúc dìm kết thúc giục vì thế tưởng tượng của những người chinh phụ về ngày ck thành công quay trở lại thân thiết bóng cờ và giờ đồng hồ hát khải trả, được ngôi nhà vua ban thưởng và nằm trong nường sinh sống niềm hạnh phúc nhập thanh thản, yên ổn ả.
Ra đời nhập toàn cảnh trào lưu dân cày khởi nghĩa kháng triều đình phong loài kiến nửa thời điểm đầu thế kỷ 18 đang được kéo lên uy lực, Chinh phụ dìm đang trở thành khẩu ca nói đến trận đánh tranh giành phi nghĩa vì thế tổ quốc phong loài kiến Lê – Trịnh vạc động khi bấy giờ nhằm mục đích đàn áp những cuộc khởi nghĩa dân cày. Giá trị nhân đạo thâm thúy, xác minh sự phi nghĩa của cuộc chiến tranh so với cuộc sống thường ngày thông thường giản dị của thế giới. 
Giá trị nghệ thuật: 
- Bút pháp ước lệ biểu tượng được nâng tầm Khi Đặng Trần Côn tiếp tục sàng lọc kể từ kho báu văn thơ chữ Hán cổ đi ra những câu tương thích nhất với ý tứ của tôi và dụng công bố trí trở nên kết cấu hoàn hảo, như 1 tạo ra mới mẻ mẻ.
- Thể thơ từ bỏ được Đặng Trần Côn dùng nhiều nhạc tính, tiết tấu biến đổi sống động tùy đòi hỏi của nội dung.
- Bản dịch hiện nay hành tiếp tục đẩy mạnh những điểm mạnh vốn liếng đem của vẹn toàn tác, và gạn thanh lọc cả những trở nên tựu của những bạn dạng dịch trước ê, dùng ưu thế của thể thơ tuy nhiên thất lục chén bát, tiếp tục vươn cho tới một tạo ra tài tình vì thế ngôn từ nhập sáng sủa tân tiến, kết cấu thanh vận khôn khéo, láy âm điệp chữ tinh xảo, gieo nhập lòng fan hâm mộ dư âm xao xuyến một vừa hai phải thân thuộc một vừa hai phải nhiều chủng loại và hầu hết khi nào thì cũng tạo nên được hiệu suất cao thẩm mỹ và làm đẹp.

Hoàng Lê nhất thống chí - Ngô Gia Văn Phái

Hoàng Lê nhất thống chí, hoặc An Nam nhất thống chí, hoặc Lê quý nước ngoài sử là cuốn đái thuyết văn xuôi viết lách bằng văn bản Hán, trực thuộc cỗ Ngô gia văn phái tùng thư của những người sáng tác nằm trong dòng tộc Ngô Thì ở làng mạc Tả Thanh Oai, thị trấn Thanh Oai, Hà Thành. Tác phẩm được viết lách bên dưới dạng chương hồi, bao gồm 17 hồi.

Xem thêm: để hàm số đồng biến trên r

Tác phẩm đa số phản ánh cuộc tranh giành chấp quyền lực tối cao Một trong những tập đoàn lớn phong loài kiến thời Lê mạt và trào lưu Tây Sơn.
Tác phẩm mô tả khoảng tầm rộng lớn 30 năm vào cuối thế kỷ 18, kể từ Khi Trịnh Sâm đăng quang chúa (1767) đến thời điểm Nguyễn Ánh đăng quang vua (1802). Đây đó là quá trình thật nhiều dịch chuyển nhập lịch sử vẻ vang nước Việt Nam, cả tổ chức cơ cấu xã hội phong loài kiến với những hình hài ý thức, tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp... hầu hết bị hòn đảo lộn và lắc gửi hoàn toàn.
Tác phẩm đem một vài tình tiết hư hỏng cấu, song tiếp tục tế bào mô tả khá sống động về những dịch chuyển nhập xã hội phong loài kiến vào cuối thế kỷ 18, phản ánh phần nào là cuộc sống thường ngày của quần chúng thời Lê mạt: cuộc sống thường ngày không tồn tại trật tự động, ko đáng tin cậy, ko hạnh phúc trước nàn binh hỏa và nàn đói.
Giá trị nghệ thuật: 
- Tác phẩm ko không thay đổi ganh đua pháp truyền thống của chuyên mục như tế bào mô tả nước ngoài hình hero theo gót lối biểu tượng, ước lệ, tuy nhiên đem những Điểm sáng được những ngôi nhà nghiên cứu và phân tích nhận xét là đậm sắc thái của nước Việt Nam.
- Ngôn ngữ nhập kiệt tác là ngôn từ động, đem phong thái lối phát biểu dân gian giảo nhiều hình tượng, đôi lúc đem phô trương, phóng đại vui nhộn, không xẩy ra bó buộc theo gót khuôn của Hán học tập.
- Xây dựng được những hero điển hình nổi bật nhiều chủng loại, một vừa hai phải bao quát một vừa hai phải thâm thúy.

Thơ Nguyễn Du với đỉnh điểm là Truyện Kiều

Truyện Kiều là một truyện thơ của đại ganh đua hào Nguyễn Du. Đây sẽ là truyện thơ phổ biến nhất và xét nhập mặt hàng tầm cỡ nhập văn học tập nước Việt Nam, kiệt tác được viết lách bằng văn bản Nôm, theo gót thể lục chén bát, bao gồm 3.254 câu.
Truyện Kiều là tranh ảnh thực tế về một xã hội bất công, tàn bạo, là khẩu ca bi cảm trước số phận thảm kịch của thế giới, khẩu ca lên án, tố giác những quyền lực xấu xí, khẩu ca xác minh, tôn vinh tài năng, phẩm hóa học và những khát vọng chân chủ yếu của thế giới như khát vọng về quyền sinh sống, khát vọng tự tại, công lí, khát vọng tình thương yêu, niềm hạnh phúc.
Nội dung chủ yếu của truyện xoay xung quanh quãng đời phiêu dạt sau thời điểm phân phối bản thân chuộc thân phụ của Thúy Kiều, hero chủ yếu nhập truyện, một cô nàng "sắc nước mùi hương trời" và tài năng "cầm kỳ ganh đua họa".
Giá trị nội dung: 
- Giá trị nhân đạo: Đề cao tự tại, ước mơ đẹp nhất về tình yêu; khát vọng công lí, khát vọng về quyền sinh sống... Ca ngợi phẩm hóa học thế giới (Kiều: Đẹp, tài, trí, hiếu hạnh, trung hậu, vị tha)
- Giá trị hiện nay thực: Bức tranh giành thực tế về một xã hội bất công. Tiếng phát biểu lên án, tố giác những quyền lực tàn bạo giày xéo lên quyền sinh sống của thế giới.
Giá trị nghệ thuật: 
- Tác phẩm là sự việc kết tinh ma trở nên tựu thẩm mỹ văn học tập dân tộc bản địa bên trên những góc nhìn ngôn từ, chuyên mục.
- Với Truyện Kiều, ngôn từ văn học tập dân tộc bản địa và thể thơ lục chén bát tiếp tục đạt cho tới đỉnh điểm bùng cháy.
- Với Truyện Kiều, thẩm mỹ tự động sự tiếp tục đem bước cách tân và phát triển vượt lên trên bạc, kể từ thẩm mỹ dẫn chuyện cho tới thẩm mỹ mô tả vạn vật thiên nhiên, xung khắc họa tính cơ hội và mô tả tâm lí thế giới.

Cao vịn Quát, Nguyễn Công Trứ

Cao vịn Quát, Nguyễn Công Trứ là nhì cây đại thụ ở quá trình cuối vẫn nối tiếp niềm tin nhân đạo tuy nhiên tiếp tục thể hiện cái tôi, tình yêu riêng lẻ. 
Là nhì thi sĩ vượt trội nhất mang lại nền thơ nước Việt Nam nửa đầu thế kỉ XIX, điểm khác lạ thường thấy nhất ở nhì thi sĩ là Nguyễn Công Trứ đa số sáng sủa tác bằng văn bản Nôm thì đa số sáng sủa tác của Cao vịn Quát được viết lách bằng văn bản Hán. Không nói tới sự khác lạ về ngôn từ - văn tự động, tất cả chúng ta đơn giản thấy những đường nét cộng đồng nhập quan điểm đời, nom bản thân của nhì người sáng tác. Nguyễn Công Trứ trình làng mạc một ý niệm sinh sống khá táo tợn, ngông nghênh, “ngất ngưởng” của một thế giới tuy nhiên cuộc sống tuy rằng nhiều thăng trầm nhập “hoạn hải tía đào” tuy nhiên nhìn tổng thể là thành công. Cao vịn Quát lại tự động thể hiện nay ánh nhìn tiến bộ cỗ bản thân qua loa một khoảnh xung khắc hốt nhiên bên trên con phố “dương trình hiệu lực” lắm cay chua, xa xôi kỳ lạ.
Cả nhì thi sĩ, nhập nhì chủ đề vô cùng không giống nhau, nhì tư thế không giống nhau đều thể hiện nay những đường nét mới mẻ nhập quan điểm cuộc sống thường ngày. Nguyễn Công Trứ đem quan điểm riêng biệt về cuộc sống, phẩm hóa học của bạn dạng thân thiết, vượt qua bên trên từng buộc ràng, thói tục tầm thông thường. Cao vịn Quát nhập một ganh đua phẩm đem đặc thù kí sự sứ trình tiếp tục thể hiện nay một quan điểm mới mẻ mẻ rộng lớn banh về tình yêu và niềm hạnh phúc bà xã ck, tiêu thụ vô tư so với những biểu thị mới lạ với văn hóa truyền thống truyền thống lâu đời. Cả nhì thi sĩ tiếp tục thể hiện nay sự trỗi dậy cách tân và phát triển của ý thức cá thể, dám vượt lên trên thoát ra khỏi những phạm vi trói buộc, câu nệ của tư tưởng phong loài kiến, của thiết chế xã hội thường xuyên chế u ám.